"Bağyan" değil, kadın

Kendilerine Bayan Olmayan Kadınlar adını veren bir grup, internette Bayan Değil Kadın adlı bir kampanya düzenliyor. Geçen yıl rast gelmiştim. Bir de siteleri var. "Sizi bilemeyiz ama biz bu işten gerçekten çok baydık!" diyorlar. Yani kadınlara, bayan denmesinden.

Ben bu "kadınların", enerjilerini neden daha farklı kampanyalar yerine böyle bir işte harcadıklarını doğrusu anlamadım. Ne bileyim, kadınlar söz konusu oldu mu bir çok konuda farkındalık yaratmak için çalışabilirler değil mi? Kadın hakları konusu örneğin. Ya da ülkemizdeki, kadına şiddet olgusu hepimizin malumu. Hal böyleyken neden "daha az basit" bir meseleyi bu kadar büyütüyorlar ki (!).

Türkiye, bilindiği gibi 80'lerin başlarından itibaren sadece ekonomide serbest piyasaya geçmekle kalmadı, birçok alanda başka geçişimler/değişimler de yaşadı. Bu tarihlerde insanlarımız önüne geçilemez bir modernleşme tutkusuyla yanıp kavrulmaya başladı. Ben o zamanlar henüz yeni doğmuş bir çocuktum, olup bitenlere canlı tanık olmadım, okuyup kavramakla yetiniyorum sadece. Fakat bizzat yaşayanlar için epey ilginç bir dönem olduğu kesin. Özellikle 80'lerin İstanbul'unun sosyologlar için bulunmaz bir nimet olduğunu bilmek için profesör olmaya gerek yok.

İşte bu tarihlerdedir ki yeni yeni sınıflar türemeye başladı toplumumuzda. Kıroyum ama para bende sınıfı bilhassa laboratuar ortamında bir vakıa olarak incelenmeli. Tahminimce moderen ve kibar birer şehir insanı olmak için birbiriyle yarışan toplumumuzun seksenler insanı, artık adına Homo "sexenicus" turchica mı dersiniz, moderenleşip kibarlaşmaya konuşmasını düzelterek başladığı için, gayet doğal bir sonuç olarak kadın gibi demode bir kelimeyi terk ederek bağyan kelimesine sarıldı sıkı sıkıya. Bu kelime kuşkusuz daha önce de vardı ama yaygınlaşmaya başlaması bu tarihlerdedir. Okuyup, izlediklerime dayanarak ben bu sonuca varıyorum.

Şimdi 2011 yılında, toplumumuzun neredeyse tamamı moderenleşmişken (!) bu kelimenin tek bir kampanyayla kullanımdan kaldırılabileceğini hiç sanmıyorum. Söz konusu kampanyayı başlatmış olan kadınlarımıza naçizane bir tavsiyem olsun bu da.

Asıl bayan sizsiniz "bay"ım!

Bayan kelimesi geçmişken aklıma geldi, Türk Dil Kurumu first lady için başbayan'ı önerdiydi. Haberleri var mı acaba kampanya düzenleyicilerinin? Bence bir an önce bir dilekçeyle başvurup bu önerinin değiştirilmesini talep etmeliler. Bu noktada ben de TDK'ye bir öneride bulunmak istiyorum. Devlet büyüklerinin karılarına başbayan demeye ne hacet, dilimizde kadın efendi gibi kadim bir söz var.

Bu arada, hep Hollywood filmlerinde görürüz ya, Amerikan erkekleri birbirlerine "Bayım" diye hitap eder de neden kadınları "Bayanım" demez, onu da merak ettim bak şimdi.

Bir de bayan olmayan kadınlar'ın İngilizceye nasıl çevrileceğini merak ederek Google Translator'a danıştım. Yanıt şöyle: female non-pregnant women. "Hamile olmayan dişiler". Seni haylaz translator seni!