25 Ağustos 2011

İkisi gitti biri kaldı, nedir?

Merak kediyi öldürdü, derler. Vallahi ben kefilim, zavallı kedinin suçu günahı yok. Bir şeyi merak etmeye gör, sen de ölürsün ey ademoğlu. Bendeniz uzun süredir iki bitkiyle bir böceğin adlarını merak eder dururdum. Nihayet ikisinin adını öğrenebildim, biriyse hâlâ merak konusu.


via
via
Canlı ve solgun halini gördüğünüz bu çiçek hayatımda tanıdığım ilk çiçeklerden biridir. Zira her bahar köyümüzün meraları, kırları, bağ bahçeleri bunlarla dolup taşardı. Ne var ki üç ay öncesine kadar bile adını bilmiyordum. Kürtçede de bunların adını doğru bilen pek kimse yok galiba, öyle ki kısaca ew kulîlkên zer (o sarı çiçekler) der geçeriz. Karahindiba'yı elbet duymuştum, gelgelelim kırk yıl düşünsem bu sarı çiçeğin kara-hindiba olacağı aklımın ucundan geçmezdi. Buz Devri'ni çoğunluk izlemiştir. Yanlış hatırlamıyorsam mamut, kaç zamandır bir karahindibaya hasret olduğundan dem vuruyordu. Sahi niye kara?

Bir kaç ay önce askerdeyken, baharla beraber ortalık yine bunlarla dolup taşmışken Erzurumlu Yakup'a bunların adının ne olduğunu sormuştum. O da mayıs çiçeği demişti. Salladı mı yoksa Erzurum yöresinde sahiden de bu adla mı anılıyor, bilemedim. Askerden geldikten birkaç gün sonra Mehmet dayımla pikniğe gittiydik Van Kalesine. Orada görünce hemen sordum dayıma. Vay anasını, karahindiba dedikleri buymuş!

Bir de bizim yörede bolca bulunan, yine çocukluğumdan beri tanıdığım, su kenarlarında yetişen, suya ziyadesiyle ihtiyaç duyan aşağıdaki otsu bitkinin de adını geçen yıla kadar bilmiyordum. İlginç olan, birçok kez bilebileceğini tahmin ettiğim kimselere de sormuştum ama onlardan da bir maaleseften başka cevap alamamıştım. Yine Mehmet dayım yetişti imdadıma. Kitaplığındaki bir Şifalı Bitkiler kitabında gösterdi. Bizim Kürtçede suh (söh okunur) dediğimiz bu bitkinin adı melek otu'ymuş. 






Son olarak, şu resmini gördüğünüz, bahar böceği dediğimiz hayvancağızın adını ise daha öğrenebilmiş değilim. (Edit - 17.08.2014: sonunda öğrendim).







9 yorum:

  1. O böceği elinizde mi tuttunuz? Bence araştırmaktan ziyade tebrik edilmesi gereken husus bu. :)))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Selam dr blue. Evet, o benim elim. Çok tatlı, zararsız bir böcek bu. Görürsen sen de dene bence. :)
      Selamlar...

      Sil
  2. Melek otu, yani anjelika ile suh, apayrı bitkiler

    YanıtlaSil
  3. Bu böceklerden bizim bahçede çok olurdu. Çocukken onlarla oynardım.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba Arafat Bey, hoş geldiniz. Ben pek oynamazdım ama izlemeyi çok severdim.
      Selamlar...

      Sil
  4. Melek otunun şeker hastalığına faydası var diyorlar dogrumudur ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Pek bir bilgim yok maalesef.

      Sil
    2. Karahindiba nın kürtçesi ''pıspısok'' biz çocukken onları toplar poşetleri tıkabasa doldururduk. şimdilerde görmeyeli yıllar oldu

      Sil
    3. Bizde de "pîspîsk" derler ama çiçeğin gerçek Kürtçe adının bu olduğunu sanmıyorum, çünkü sapından düdük yapılıp çalınınca uzunca bir pîs sesi çıkar. Biz de çok yapardık çocukken.
      Sevgiler...

      Sil

Yorumunuzda bir web sayfasına bağlantı vermek istiyorsanız buraya bakabilirsiniz.

Yorumlarla ilgili notlar için buradaki sayfanın sonuna bakabilirsiniz.

Sayfa başına git