Bizler, boşluğun kemirdiği uygarlıklar

Anna Karenina’nın en güzel sahnesi Pokrovskoya’da geçiyor. Kasvetli ve melankolik Levin, Kitty’yi unutmaya çalışıyor. İlkbahardır, tarlalara gidip köylüleriyle birlikte ekin biçecek. İş ona çok çetin geliyor. Sıranın başını çeken yaşlı köylü mola emri verdiğinde, birazdan yardım isteyecek. Sonra ekin biçme işi yeniden başlar. Levin yine bitkin düşer. Ama yaşlı adam ikinci kez tırpanı kaldırır. Mola. Ve sıra yürümeye koyulur. Biçilen otları yere deviren kırk delikanlı, ırmağa doğru yürürken, güneş doğmaktadır. Hava giderek ısınır; Levin’in kolları ve omuzları tere bulanır. Ama mola verip tekrar başlamalar sayesinde, başlangıçta beceriksiz ve acı verici olan hareketleri giderek akışkanlık kazanır. Çok mutlu bir esinti aniden sırtını kaplar. Yaz yağmuru. Hareketleri yavaş yavaş iradesinin kösteğinden kurtulup hafifler. Hareketlerine mekanik ve bilinçli, düşünmeden ve hesapsız eylemlerin kusursuzluğunu katan hafif bir transa girer. Tırpan sanki kendiliğinden hareket ediyor gibidir. Levin ise hareketin içinde kendini unutmaktan büyük zevk alır. Bu zevk onu iradenin çabalarına hayranlık verici bir şekilde yabancı kılmıştır.

Yaşamımızın mutlu anları böyle akıp gider. Kararın ve niyetin yükünden kurtulmuş bir halde kendi iç denizlerimizde dolanırken, çeşitli hareketlerimize sanki başkasının eylemleriymiş gibi tanık oluruz ve yine de iradedışının yetkinliğine hayran kalırız.

***

(...) ilginç olan şey, tasmaların ucundaki iki insandı. Çünkü şehirde sahiplerinin tasmasını tutanlar köpeklerdir. Yağmur da yağsa, rüzgâr da esse, kar da yağsa günde iki kez gezdirmek gereken bir köpekle gönüllü olarak ilgilenmek, kendi boynuna tasma geçirmek anlamına geliyor; ama kimse bunu anlamış gözükmüyor.

***

Küçük insanların birbirlerine söylediklerini işitseniz şaşırırsınız. Onlar hikâyeleri teorilere, anekdotları kavramlara, görüntüleri fikirlere tercih ederler. Bu onların felsefe yapmasını engellemez. Neyse, bizler boşluğun kemirdiği uygarlıklar olduğumuz için midir ki eksikliğin kaygısı içinde yaşıyoruz? Mallarımızdan ve duyularımızdan daha fazla yararlanacağımıza emin olduğumuzda mı yararlanıyoruz ancak? Belki de Japonlar bir zevkten geçici ve biricik olduğu için tat aldığımızın farkındalar.

Muriel Barbery, Kirpinin Zarafeti.