Van Gölü Adaları

Van Gölü'nde 4 tane ada vardır. Bunlar, Adır, Ahtamar, Çarpanak ve Kuş adalarıdır. Bunlardan en büyüğü Adır Adası, en küçüğü de Kuş Adası'dır.

İki-üç yıldır, ha bugün ha yarın, derken erteledim durdum ama deyiş yerindeyse artık farz oldu yazmak. Çünkü koskoca Atlas Dergisi bile aynı hataya düşmüş. Naçizane, bu hatayı düzeltmek de bizim işimiz olsun.

Efendim, Van Gölü'nün Türkiye'nin en büyük gölü olduğunu herkes bilir, çünkü henüz ilkokulda öğretilir bu, ancak Van Gölü'nde kaç tane ada olduğunu bazı Vanlılar bile bilmez. Peki, ya Van Gölü üzerindeki adaların en büyüğü hangisidir? İşte bunu bilenlerin sayısı da bir elin parmaklarını geçmez. Evet, pek çok kimse Van Gölü'nün en büyük adasının Ahtamar (Akdamar) olduğunu sanır. Nedeni de basittir, aslında Ahtamar, göldeki en büyük değil, en ünlü adadır, bundan ötürü de insanlar, düz mantık mı dersiniz artık, en büyük adanın da o olduğu yönünde yanlış bir kanıya sahiptirler. Sözünü ettiğim, ve Türkiye'nin tartışmasız en önde gelen coğrafya dergisi Atlas'ın da düştüğünü söylediğim hata bu. Atlas'ı yıllardır takip ederim, bir zamanlar aboneydim de, geçen gün yeni sayısını aldım, yanında Her Güne Bir Cennet adlı 2014 takvimi de hediye olarak veriliyor bu sayıda, takvimin her yaprağında muhteşem bir fotoğraf yer alıyor, Artos Dağı manzaralı Ahtamar Adası fotoğrafı da var, baktım şöyle yazıyor: "Akdamar, Van Gölü'ndeki üç adadan en büyük olanı." Haydaa, dedim içimden, bunu herkesten beklerdim ama Atlas'tan değil, çünkü Atlas'ın birçok profesyonel muhabir, fotoğrafçı ve gezgine sahip olduğunu biliyorum. Söz konusu hataya düşen yalnızca Atlas Dergisi değil, şu cümle Van Valiliği'nin resmi internet sitesinde yer alıyor: "Akdamar Adası Van Gölü'ndeki en büyük ada olup, uzunluğu 1,5 km. ve genişliği 500 m.dir." İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün sitesinde de aynı yanlış bilgi var, orada da Van Gölü'ndeki en büyük adanın Ahtamar olduğu yazılı.

Ahtamar Adası, üzerindeki kiliseden dolayı tanınan ve yerli yabancı çokça turist çeken, Doğu Anadolu'nun en önemli uğrak noktalarından biridir. Gerçi, Adır ve Çarpanak'ta da kiliseler bulunuyor ama onlar Ahtamar'daki kadar şanslı değil, acınacak haldeler, Ahtamar'daki, Yaşar Kemal'in de katkılarıyla korunarak ünlenmiş, böylece dünyaca tanınan bir yer haline gelmiş. Bir ara o meseleyi de anlatırım burada, şimdi konumuz ayrı, Ahtamar Adası diyordum, belirttiğim gibi, kilisesinden dolayı ünlü olduğu için insanlar en büyük ada olduğunu sanıyorlar. Kendi halindeki halkın bunu böyle bilmesi normal karşılanabilir de Valilik, Atlas Dergisi, Kültür Turizm Müdürlüğü falan işin içine girince garipsiyor insan. Peki, bu kurumlar, kuruluşlar nereden edinmiş olabilir bu yanlış bilgiyi? Sanırım hiçbir yerden. Tahminimce zamanın birinde vatandaşın biri bunu böyle yazmış ve bugüne kadar da böyle devam edegelmiş. Araştırma gereği duyulmamış, kimsenin de aklına bu adalardan hangisinin daha büyük olduğu gelmemiş, gelmişse de fazla önemsenmemiş. Halbuki bu ilin otuz iki yıldır üniversitesi var, nasıl olmuş da birileri bu konuda bir şeyler yazıp çizmemiş, hayret. Ben iki yıl önce bu konuyu o zamanki valiye de yazdım ama ses seda çıkmadı. 

Şimdi diyeceksiniz ki, sen nereden biliyorsun? Anlatayım. Beş yıl kadar önce Adır Adası'na pikniğe gitmiştik. Güzel fotoğraflar eşliğinde anlatmıştım burada o günü. Adır'a ilk gidişimdi bu. Pek gidilip gezilen bir ada değildir, Ahtamar'a haftanın her günü, günün her saati tekneyle ulaşım var örneğin, ama Adır'a gitmek için ya Erciş'ten ya da kıyısındaki köyden tekne tutmak zorundasınız. Adayı daha önce defalarca görmüştüm, Erciş-Van yolunun 60. km.sinden rahatlıkla görünür, ama gerçek büyüklüğünü oradan kestirmek çok güçtür, birkaç km. uzaktır çünkü, hem de kıyıdaki yola dikey bir doğrultuda uzanır, bu nedenle pek çokları gibi ben de Adır'ın gerçek büyüklüğünün farkına varmamıştım gidip görene dek. İşte, oraya o ilk gidişimde Adır'ın Ahtamar'dan daha büyük olduğunu gördüm. O gün eve gelince Google Maps'ten de kontrol ettim, sahiden de gölün en büyük adası olduğu açıkça görülüyor. İşte, aşağıya da aldım, görüyorsunuz. Az kalsın unutuyordum, adaların en büyüğü Adır, en küçüğü de Kuş Adası'dır dedik, peki ya Ahtamar'la Çarpanak'tan hangisi Adır'dan sonra geliyor? Wikipedia'ya göre Ahtamar. Bu arada, bazı eski haritalarda Adır Adası'nın Gadir Adası diye geçtiğine de rastladım. Birkaç kez de Yaka Adası diye anıldığını gördüm.

Bu, Adır Adası. Van Gölü üzerindeki en büyük ada. Normal adımlarla adayı 
boydan boya yürümek 40-45 dakika alır. Nisan-mayıs aylarında yumurtlama ve 
yavrulama döneminde yeryüzünün hiçbir yerinde göremeyeceğiniz kadar çok 
martı bu adayı mesken tutar. Şuradan daha ayrıntılı bakabilirsiniz.

Bu da Ahtamar Adası. Bir üçgen
prizmasına benziyor. Biraz açıklarında
bulunan Kuş Adası'yla birlikte şurada.  

Ve bu da Çarpanak Adası. Şuradan 
görebilirsiniz, eskiden kıyıdaki uzantının devamıyken sonraları adaya dönüşmüş.

Toparlayıp bitirelim. Van Gölü'nde Adır, Ahtamar, Çarpanak ve Kuş adında dört ada bulunur. Bunlar, anıldıkları biçimde büyükten küçüğe sıralanırlar. Adır Adası gölün kuzeyinde, Çarpanak doğusunda, Ahtamar ve Kuş da güneyinde yer alırlar. Kuş Adası oldukça küçüktür, bu yüzden Kuş Kayalığı diye de anılır. Bu adalar, martı başta olmak üzere ilkbahardan sonbahara kadar pek çok kuşa ev sahipliği yapar.

Dikkatinizi çekmiştir, adaların tarihiyle ilgili pek bir şey söylemedim. Ayrıca Tamara Efsanesi de var, ondan da hiç söz etmedim, onlar da başka bir yazıya kalsın.

Bu taraflara gelecekler, gelip görmek isteyenler için de bir şeyler yazmış, haritalar falan hazırlamıştım bir ara, bu yazı vesilesiyle onu da hatırladım, yakınlarda derleyip toparlar, burada yayımlarım. Memleketimdir diye demiyorum, Van Gölü çevresi gerçekten güzeldir, mutlaka görülmesi gereken çok yer var buralarda. Şimdilik sağlıkla kalın.

---

İlgili yazı: Gitmek isteyenler için Van ve Van Gölü çevresi