İsmail Pelit

Bana kitaplarını gönderen dosta haziran kararında sıcak teşekkürler.

Lise yıllarımda, hepimizin bilip tanıdığı yazarların öyle birden, gökten iner gibi ortaya çıkmadığını ayırt etmiştim. Bunda, edebiyat ders kitabının yazar ve şairlerin hayat hikâyelerini özetle veriyor oluşunun da etkisi vardı doğal olarak. Misal, bir Yaşar Kemal, elli yaşında birden ortaya çıkmamıştı, gençliğine, çocukluğuna kadar giden bir edebiyat sevdasından alıyordu köklerini onun büyüklüğü.

Böylelikle merak etmeye başladım, kırk yıl, elli yıl sonrasının yazarlarını. Bundan yarım asır sonra edebiyat kitaplarında kimlerin metni olacak, kimlerin hayat hikâyesi anlatılacaktı? Herhalde onlar da o zaman pat diye ortaya çıkmayacaklardı, bugünden “hazırlanıyor” olmalıydılar.

Türkçe edebiyatın gelecekteki büyük bir yazarı olacağına kuşkum olmayan İsmail Pelit, bugün otuz yaşında ve on yedisinden beri düzenli olarak yazıyor.

Pelit’in adını Notos'un Ağustos-Eylül 2009 sayısında, Cem Akaş'tan duydum. Edebiyatımızın Önünü Açacak Yollar'ın konuşulduğu bu sayıda Akaş, “kalıpların dışına çıkmak için hangi yeni biçimler denenebilir?” sorusunun bir cevabı olarak üç ismin yapıtlarını örnek gösteriyordu. Onlardan biri adını çokça duymuş olduğum ama maalesef henüz bir kitabını okuyamadığım Faruk Ulay, diğer ikisi ise adlarını ilk kez duyduğum Erhan Memiş ve İsmail Pelit’ti.

Akaş, Pelit’in Cami adlı romanının son yıllarda gördüğü en sıkı ve şaşırtıcı metinlerden biri olduğunu söylüyordu. Cem Akaş’ın kim olduğunu biliyordum, genç yaşında YKY gibi, son derece kaliteli yüzlerce kitap yayımlamış bir yayınevinde editörlük yapacak kadar kitaptan anlar biri bunları söyleyince merak etmeye başladım haliyle. “İsmail Pelit, … ‘edebiyat çevreleri’ni hazırlıks­­­­­­ız yakalamış ve sarsalamış, yeni ve genç bir Bilge Karasu olarak selamlanmış, merkezde –İstanbul’da–­­­ kendini sorgulayan yazarların sayısında gözle görülür bir artış yaratmış olmalıydı,” diyordu.

Aradan bir buçuk-iki yıl geçtikten sonra, bu kez Cem Akaş’ın blogunda rastladım İsmail Pelit’e ve kendi blogundan takip etmeye başladım. Hiç büyük harf kullanmıyor, ilk gözüme çarpan özelliği bu oldu. Metinleri ise pek çok kimsenin “ağır” diye nitelendirdiği türden. Üstünde bestseller yazan, çıktığında güya ortalığı kasıp kavuran ama üzerinden bir-iki yıl geçtikten sonra okuyanların bile adını hatırlamadığı şu popüler kitaplardan başka kitaba aşina olmayanlar için Pelit’in metinleri ağır gelecektir elbette. Onu tanımadan, yaşını bilmeden metinlerini okuduğunuzda, ununu elemiş eleğini asmış biri sanmanız işten bile değil. Cem Akaş’ın dem vurduğu gibi, bizler hep aynı şeyleri okumaya alışmışız, bu yüzdendir ki yeni, alışılmamış metinler okuduğumuzda yabansıyor, anlamakta güçlük çekiyor, böylelikle de ağır buluyoruz. Onun metinleri de böyle işte. 

***
Son yazısında Pelit, kendini başarılı bulmadığını söylüyor. Üstelik yazdıklarını da güzel bulmuyormuş. Bana kalırsa kendine düpedüz haksızlık ediyor. Bu memlekette yazar olmak kolay mı? Her şeyden önce okuma müptelasısın. Bırak toplumu bir kenara, annen, baban, eşin, kardeşin gibi en yakınlarının,  "çok okuma, kafayı yiyeceksin" dedikleri bir toplumda yaşıyorsun. Dahası -ve daha da kötüsü- toplum seni, kendinden olmayanı dışlama dürtüsüyle dışlıyor, evet, sen onlardan biri değilsin, çünkü suya sabuna dokunmayan, bilgisizliğiyle gayet mutlu mesut yaşayıp giden bir toplumun içinde ayrıksı olansın. Bu yetmiyormuş gibi bir başka derdin daha var, yazdıklarını insanlara ulaştırmak, onlarla paylaşmak, her ne kadar bugün İnternet gibi bir nimet söz konusuysa da, o kadar zor ki bu ülkede. Sayıları denizde kum kadar olan yayınevlerinin neredeyse tamamı kâr etmek peşinde. Bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıda birkaçı dışında kitabı önemseyen, kitabın ne olduğunu bilen yayınevi yok. Sayıları belki milyonu bulan kıraathanelerinde ise, kıraat kelimesinin ne olduğunu bilen bir Allah'ın kulu yok. Şimdi, böylesi bir toplumda yazar olmak kolay mı sahiden? Ben bilmiyorum, buradan bakınca olabildiğince zor gibi görünüyor. 

Velhasılıkelam, bir yıldır blogunu takip ettiğim, şimdi de kitaplarını okumaya başladığım Pelit'i çok başarılı buluyorum. Yazdıkları da pek güzel. (Hem, güzel göreli bir kavram değil miydi?)


Pelit'in yayımlanmış altı kitabı var. "Farklı" bir şeyler arıyorsanız, Cami başta olmak üzere şiddetle öneririm.