Ruhunu Yitirmiş Kelimelere Devam

Geçen gün espri'den bahsettik. Ruhunu yitirmiş, dedik. Bugün de, belki espri'den de ilginç bir başka kelimeden, moral'den bahsetmek istiyorum kısaca. O da ruhunu yitirmiş. 

Moral deyince aklımıza ne geliyor? Moralim bozuk, sözünü, Türkiye'nin nüfusu 76 milyon muydu, yetmiş altı milyon içinde duymayan ve kullanmayan yoktur, kalıbımı basarım. Morali bozuk ülke: sinemalarda! Şaka bir yana, sahi, moral deyince aklımıza ne geliyor Allah aşkına? Sokaktan çevirdiğiniz birine sorsanıza, moral ne demek, diye. Yanıtlayamaz. Neden? Bir kere soyut bir kelime. Ağaç nedir, diye sorsan, kökü, dalı, gövdesi, yaprağı... diye tanımlar kim olursa, ama moral öyle mi? Bu bir, bir de moral yabancı kökenli bir sözcük, içinde yaşadığın, havasını soluduğun kültürde altyapısı yok. Her neyse, sadede gelelim.

Efendim, moral, kabaca ahlak demek. Evet, bildiğiniz ahlak. O halde şimdi, moral yerine ahlak koyarak şöyle bir diyalog uyduralım, bakalım nasıl bir şey çıkıyor ortaya:
       "Selam."
       "Selam."
       "Hayırdır, neyin var?"
       "Hiç, ahlakım bozuk biraz."
       "Ne oldu ki?"
       "Yok bişey işte, sadece biraz ahlakım bozuk."
Yorumunu siz yapın. Hayır, moralim bozuk, demek hadi neyse de, kimileri, bugün çok moralsizim falan diyorlar. Yani? Yanisi şu: bugün çok ahlaksızım. Ama endişelenmeye gerek yok. Dedim ya, ruhunu yitirmiş. Kaymış gitmiş anlayacağınız. 

Peki de kardeşim, nasıl olmuş da ahlak/ahlaki anlamındaki moral, gündelik ruh halinin karşılığı olarak kullanılmaya başlamış? Tam olarak bilmiyorum maalesef. Sevan Nişanyan'a sormak lazım onu. "Moralim bozuk" sözünün ilk olarak ne zaman, kimin tarafından kullanıldığını ben de çok merak ediyorum. Ahlak'ı maneviyat'a, onu da ruh hali'ne bağlayarak bir tahmin yürütülebilir gerçi ama şimdi hiç karıştırmayalım. Ben etimolojiyle amatör düzeyde ilgileniyorum. Amatörlüğün gözünü seveyim. Şimdi, akademik açıdan falan etimoloji çalışıyor olsaydım, mümkün müydü bu kadar rahat tahminler mahminler yürütmek? 

Sağlıkla kalınız.